Форма входа
Читем онлайн Кветкi самотнай князёўны (на белорусском языке) - Лидия Адамович
Шрифт:
-
+
Интервал:
-
+
Закладка:
Сделать
Залацiстыя купалы i зялёныя сцены велiчна паўсталi перад Аленкай, калi яна, пасля наведвання магiлы бабулькi, прыйшла ў Жыровiцкi манастыр. Утульнасць, спакой i цiшыня ўладарылi тут. Ступiла за зялёныя вароты - i адкрыўся ёй другi свет, невядомае дагэтуль жыццё... Iшла Аленка сюды ўжо, каб застацца... Тут усё прачынаецца рана. Аленка паспела да ранiшняй службы. Пазнала сваiх сясцёр - замкнутая, маўклiвая сястра Марыя. На вiд ёй год васемнаццаць. Жывая, усмешлiвая Стэфанiя, год дваццацi. У яе было першае каханне, вяселле. А з войска ён вярнуўся не да яе... Каханне - падман. Гануля - прыгожая, гнуткая. У жыццi не знайшла сябе. Лёс не даў збыцца яе планам i марам. Цяпер усё суцяшэнне - у Богу. Вольга нiяк не зразумее, чаму навокал так шмат злых людзей, таму знайшла прытулак у Бога. Горкае расчараванне ў людзях прывяло сюды i Кацярыну. Загiнулi ў аварыi родныя Святланы i Алены. За грахi бацькоў-п'янiц прыйшла малiцца Таццяна. Так i не ўладкавалiся ў жыццi Дар'я i Iрына. Такi лёс манашак i старэйшых. Зараз усе сёстры моляцца за жывых сваякоў i памерлых...
Аленка прайшла да карпусоў духавенства, знайшла пакой матушкi iгуменнi i папрасiла прыняць яе. Выслухаўшы аповяд дзяўчыны, яе жаданне пайсцi ў манастыр, матушка сказала:
- Дзiця маё, але ў цябе ў мiру ёсць хворы бацька. Хто яго дагледзiць? Сама ж казала, што мацi паехала да другога. Можна выконваць усе патрабаваннi манаскiя ў мiру. I нават патрэбна. Гэта будзе твой першы послух - выходжваць бацьку аж да самай ягонай смерцi. Жыццё манаскае ёсць жыццё па евангельскiх запаведзях, якiя нам даў Хрыстос, Збавiцель наш. I запавядаў гэта ўсiм без выключэння. Калi табе па душы жыццё манаскае - будзь манахiняй, калi ты прызваная Богам служыць у мiру, то заставайся там. Хвалiць Госпада можна ўсюды, аберагаючы ў душы сваёй, у сэрцы сваiм, падпарадкоўваючыся законам Божым. Манах - гэта той, хто прытрымлiваецца запаведзяў. Манах ёсць той, у каго цела ачышчанае, чыстыя вусны i розум прасветлены, хто, смуткуючы i хварэючы, заўсёды памятае i думае пра смерць - i ў сне, i ў час малiтвы i працы. Манах - бездань пакорлiвасцi, у якой ён утапiў усякага злога духа. Вера наша выражаецца ў размове i даверлiвасцi да Бога, размова - ёсць малiтва. Вера стрымлiвае эгаiзм, дае чалавеку свабоду i спакой, дабрыню. Iспыты i смуткi непазбежныя ў жыццi - яны правяраюць нашу веру. Смутак упэўнiвае нас у тым, як недаўгавечны радасцi зямныя, мiрскiя... Што трэба рыхтавацца да больш дасканалага, вечнага жыцця - у свеце Гасподнiм, духоўным, нябачным для нас цяпер...
Матушка iгумення ўзяла ў рукi тоўстую кнiгу "Жыццё святых" i цiха мовiла:
- Многiя лiчаць манашак дзiвачкамi, маўляў, як гэта яны жывуць без мужчын, без сям'i. Але ж мэта жыцця i сэнс не ў гэтым...
Твар у матушкi чысты, здаецца - свецiцца. Вочы - вялiкiя, разумныя.
- Iдзi пакуль, пажывi ў мiру, - параiла ёй матушка, - правер веру сваю, дагледзь бацьку. Толькi аберагай чысцiню цела i душы... Можа, табе знойдзецца добры хрысцiянiн, вернiк... Вось паслухай пра святую мучанiцу Людмiлу...
Матушка разгарнула кнiгу i прачытала:
- Людмiла была родам з Сербii, дачка князя. Выйшла замуж за князя чэшскага. У той час чэшскi народ быў яшчэ не хрышчаны. Пасля шлюбу князь i яго жонка даведалiся пра Хрыста, пра Бога адзiнага - i прынялi хрышчэнне. Пабудавалi цэрквы. Запрасiлi ў iх святароў. У iх было тры сыны i адна дачка. У хуткiм часе муж Людмiлы памёр. Княжна смуткавала i суцяшала сябе ў малiтве, раздавала бедным мiласцiну. Нявестка ж узненавiдзела свякруху-хрысцiянку i вырашыла загубiць яе. Яна падаслала бандытаў, i тыя забiлi Людмiлу. Ёй тады было шэсцьдзесят год. Усё сваё жыццё Людмiла пражыла як хрысцiянка, таму Гасподзь праславiў многiмi цудамi месца яе пахавання: кожную ноч над тым месцам з'яўлялiся свечкi i гарэлi ўсю ноч... Сын Людмiлы перанёс яе мошчы ў Прагу, дзе яны знаходзяцца i цяпер...
Матушка перагарнула некалькi лiстоў.
- А вось пра Фёклу, - пачала яна. - Фёкла яшчэ была дзяўчынаю, калi пачула ад апосталаў пра Iсуса. Павел, размаўляючы з ёю пра чысцiню духоўную i цялесную, сказаў, што дзяўчына, якая беражэ сваю чысцiню, не iдзе замуж, падобная да анёлаў, а Хрыстос - ёсць жанiх яе... Фёкла цвёрда вырашыла пакiнуць жанiха свайго зямнога - не выходзiць за яго замуж. Яна не скарылася волi бацькоў i збегла ў пустыню. Хутка яе схапiлi, i яе мацi ад злосцi i непакорнасцi дачкi паддалася ўплыву д'ябла i крыкнула:
- Спалiце яе!
...Да здзiўлення ўсiх, полымя высока паднялося i акружыла Фёклу, не чапаючы яе, а потым раптам пайшоў дождж з градам i патушыў полымя. Фёкла была выгнана з горада...
...Адзiн князь закахаўся ў Фёклу, высачыў яе, прапанаваў стаць ягонай жонкай. Але Фёкла не паддалася на спакусу д'ябла.
...Кiнулi Фёклу да дзiкiх звяроў, але тыя не кранулi яе.
- На ёй чароўная вопратка! - закрычалi язычнiкi. - Здымiце яе!
...Звяры ляглi да ног Фёклы, прыкрываючы яе сваiмi целамi, каб злыя людзi не глядзелi на яе голую...
...Пражыла Фёкла чыстаю ў пустынi, лячыла людзей ад хвароб, а калi стала старою, то вырашылi хлопцы наглумiцца над ёю. Фёкла бегла ад iх i прасiла Бога выратаваць яе. Тады скала расступiлася - i праглынула Фёклу, абаранiла чысцiню яе. Гэтая гара зрабiлася магiлай бязгрэшнага цела яе. Цяпер яна ў вечным жыццi праслаўляе Бога...
Матушка ўздыхнула.
- Выбiрай сама шлях свой да Госпада, - сказала яна Аленцы.
Вясковыя людзi адмовiлiся хаваць Соф'ю - яны баялiся нават наблiзiцца да яе. У горадзе муж Соф'i па стану здароўя не мог арганiзаваць пахаванне. Ягоная дачка даглядала яго i ў страху малiлася штодзённа i кожную ноч. Прыняць цела мацi яна адмовiлася. Так i ляжала Соф'я ў раённай трупернi каля двух тыдняў, пакуль раённыя ўлады не пахавалi яе, захутаўшы ў тканiну, без труны. Закапалi за могiлкамi, у раўчуку. Вось тады i пачалося: кожную ноч нешта скавытала на магiле, кружылi вялiкiя птушкi, непадалёку ад таго месца траплялi ў аварыю машыны. Да ўсяго яшчэ ў прыдатак многiя, хто бачыў ноччу жанчыну ў ружовым халаце, пачыналi адчуваць млявасць, слабелi рукi i ногi не маглi хадзiць. Выклiкалi бацюшку, але той адмовiўся i наблiжацца да магiлы. Трэба было ноччу, апоўначы, забiць асiнавы кол у магiлу, але ўсе баялiся. А больш за ўсiх Зоська.
Сёння яна мыла на рэчцы бялiзну i ўспамiнала, як хадзiла вечарам да турысцкага вогнiшча. Прыгажун Мiкола трымаў у руцэ жалезны кубак з накрыўкай i расказваў паданне пра князя Вiтаўта i Дарыну. Ён сказаў, што знiшчыў Чорную здань, i цяпер кожная дзяўчына можа быць спакойнай - яе не напаткае сляпое каханне, прага да цела.
Сляпое цi не сляпое каханне ў яе да Алеся, дзяўчына не ведала. Але тое, што ён учора не звяртаў увагi на Гайву, якая ўвесь вечар лезла да яго, як лiса, песцiлася... Зоська падслухала iхнюю размову ля дуба. Гайва малiлася, каб Алесь за нешта не крыўдаваў на яе, але той быў непахiсны... Можа, ён закахаўся ў iншую?..
- Гэй, ты мне ўсю рыбу разагнала! - крыкнуў нехта з моста.
Зоська падняла галаву. Алесь! Чырвань залiла яе твар. Хлопец спусцiўся ўнiз, падышоў да яе.
- А хто ж гэта на мелкаводдзi рыбу вудзiць? - засмяялася Зоська. - Тут толькi бялiзну палошчуць!
- Я пажартаваў, - прысеў на траву Алесь. - А ты так на беразе i сушыш бялiзну?
- А каб часу марна не трацiць! - гарэзлiва адказала Зоська. - Давай i тваю кашулю памыю!
Алесь зняў i падаў Зосьцы. Пакуль тая мыла, нарваў ёй букецiк незабудак. Падаў.
- Дзякую, - прашаптала Зоська, не верачы свайму шчасцю.
- Яны на твае вочы падобныя! - засмяяўся Алесь.
Нейкi час ён моўчкi сядзеў на беразе, потым спытаў:
- Ты чаму на танцы перастала хадзiць? Соф'i баiшся? А можа, сходзiм удваiх на яе магiлу?..
- Спатканне там назначаеш? - засмяялася Зоська, аж прысела. - Ой, не магу! Рамантычная прапанова! Каму сказаць - жываты палопаюцца!
- А што? - у тон ёй адказаў Алесiк. - Затое не банальна! Спатканне на магiле вампiра... Ды з такою дзяўчынаю, як ты, не толькi ў разведку, але i на магiлу Соф'i iсцi не страшна - не падвядзеш, надзейная!
- Адкуль ты ведаеш, што я надзейная?
- А што? Збяжыш пры першых цяжкасцях? Палахлiвая?
Алесь загадкава ўсмiхнуўся:
- Ты, мусiць, i жонка была б надзейная...
- Вядома! - скрывiла вусны Зоська. - Не збягу, як Гайва-прыгажуня, бо хто на такую паквапiцца! Ты добра ўсё разлiчыў - выдатная рабочая сiла: мыць, шыць, грады палоць!
Зоська адкiнула ўбок мокрую хустку, якую мыла.
- Думаеш, мне замуж ваш патрэбен? - горда сказала яна. - Адной у сто разоў лепей! Нiхто нервы не матае. Бяры сваю кашулю - высахла ўжо, i iдзi адсюль, не перашкаджай!
Алесь усмiхнуўся, падышоў да Зоськi i нечакана пацалаваў. Дзяўчына адпiхнула яго, i той бразнуўся ў ваду. Выйшаў мокры, злы.
- Праўду кажаш - не патрэбен табе той замуж! - насмешлiва кiнуў ёй. - Хто з табою, дзiкаркаю, ужывецца!
I пайшоў.
...Вечарам Зоська, як заўсёды, баялася нават зiрнуць на тое месца, дзе раней вiсела вялiкае люстэрка, - ёй здавалася, што там стаiць Соф'я. Мацi, як заўсёды, падаiўшы карову ў палове дзевятага, легла спаць. Бацька гуляў з братам у карты. Зоська, калоцячыся, чакала наблiжэння поўначы. Але яшчэ было толькi адзiнаццаць. Яна выйшла, са страхам гледзячы на Рыгораў хлеў. Дзядзька Рыгор сядзеў на ганку i плёў кошык.
На этой странице вы можете бесплатно читать книгу Кветкi самотнай князёўны (на белорусском языке) - Лидия Адамович бесплатно.
Похожие на Кветкi самотнай князёўны (на белорусском языке) - Лидия Адамович книги
- Тоннель - Яна Михайловна Вагнер - Русская классическая проза
- Трагедыя майго настаўнiка (на белорусском языке) - Кузьма Черный - Русская классическая проза
- Млечны Шлях (на белорусском языке) - Кузьма Черный - Русская классическая проза
- Стуканок у аблавушцы (на белорусском языке) - Алесь Рылько - Русская классическая проза
- Салдацкi лёс (на белорусском языке) - Василь Быков - Русская классическая проза
- Эстафета (на белорусском языке) - Василь Быков - Русская классическая проза
- Маленькая жанчына (на белорусском языке) - Кузьма Черный - Русская классическая проза
- Гордасць (на белорусском языке) - Павел Ковалев - Русская классическая проза
- Genius loci (на белорусском языке) - Владимир Орлов - Русская классическая проза
- Быльнiкавы межы (на белорусском языке) - Кузьма Черный - Русская классическая проза
