Пасля працы заспяшалася па крамах, каб парадаваць чым-небудзь смачным Альберта, калi сустрэла ў чарзе Антося. Худы, з вяснушкамi на носе, ён трымаў вялiкую сумку i разлiчваўся за хлеб. Галя хуценька скiравала за iм i дагнала на вулiцы.

- Эй, поп! Прывiтанне! - засмяялася яна. - Ты што, увесь час ходзiш у касцюме навучэнца семiнарыi? Вам нельга яго здымаць?

- Я - падрызнiк, - адказаў Антось. - Ад слова "рыза", разумееш? Гэта значыць, што на першым курсе даў зарок стаць манахам. Святаром-манахам, не жанiцца. А ты, мусiць, усё замуж у чарговы раз збiраешся? - засмяяўся ён.

- Вядома! - надзьмула вусны Галя. - А Анатоль да гэтага часу сабе дурнiцу не знайшоў, якая б згадзiлася сядзець дома i чакаць яго з паходаў! Я выходжу за Альберта, у нас будзе спартовая сям'я! Будзем хадзiць у паходы, на экскурсii ездзiць. У яго няшчаснае каханне, а са мною яму будзе добра i цiкава.

- Слухай, ты хадзiла ў паход, а так i не зразумела, што азначаюць кветкi Дарыны, аб чым перасцярагае мальва? Паглядзi на iх: яны раскрытыя, чырвоныя, гараць ажно. Гэта жар плоцi - ён падобны да пякельнага агню. Усярэдзiне кветачкi - бархатны салодкi язычок. Што ён азначае? Тое, што любяць людзi: смачненькае, прыемнае - задавальненнi цела: ежу, вопратку, секс. Што такое каханне? Гэта падман, якiм спакусiў д'ябал Адама i Еву ў Раi. Каханне - гэта плод тваiх фантазiй. А на самай справе яго прыдумала прырода для прадаўжэння роду людскога. На самай справе якiя дурнi згадзяцца iсцi жыць са сваёй сям'i ў чужую, да свякрухi, называць яе мамай? Жыць пад адным дахам з чужым табе чалавекам, дзяцей нараджаць?.. Бог у Раi задумаў для чалавека зусiм iншы шлях развiцця, але чалавек паддаўся на спакусу д'ябла. Каханне - гэта тое, што засцiлае вочы. Каханне прыносiць пакуты: бацька кiдае дзяцей, памятаеш, як у Вiшаньцы Зосьчын бацька збег да цёткi Светы? А колькi Аленка намучылася, кахаючы Мiколу? А колькi забойстваў на нiве кахання? Колькi войнаў? I што, гэта ўсё прыдумаў Бог? Не, Бог даў нам любоў боскую, любоў братэрскую... А ўсё астатняе - задума д'ябла. Хутка ты зразумееш, што Альберт твой нiшто, як нiшто i тваё выдуманае каханне. Сямейнае жыццё - гэта сумеснае вядзенне гаспадаркi, вось гэтыя твае торбы i ёсць тваё сямейнае жыццё, i яшчэ мыццё бялiзны i п'яны муж. I тады ты зразумееш, што страцiла важнейшае, на што магла патрацiць свае сiлы, на служэнне другiм людзям. Хрыстос сказаў: "Дзе мая мацi i дзе мае браты?" - Паказаўшы рукою вакол сябе, прадоўжыў: - Вось мацi мая, вось браты мае!" Не трэба замыкацца ў сваiх пачуццях, а трэба жыць для людзей. Вось я, напрыклад, хачу, як стану працаваць святаром, за кошт сваёй царквы пабудаваць дом для прастарэлых. Раней цэрквам належалi вялiкiя зямельныя надзелы, нейкiя пабудовы, а вось маёй царкве будзе належаць гэты дом для адзiнокiх старых. Там могуць працаваць манашкi, прыхаджане... А ты якую карысць будзеш прыносiць людзям? Якая карысць ад твайго замужжа? У свеце адна мiтусня. Каханне - мiраж, якое вымотвае i спустошвае душу. Здрады-спрэчкi сямейнага жыцця. Гэта ўсё прызямляе. А я хачу ўзнёсласцi, духоўнага жыцця...

Галя, выслухаўшы яго, пакруцiла пальцам каля скроняў.

- Фанатык ты! Нiчога ў жыццi не разумееш. I ў сексе, вiдаць, таксама! засмяялася яна. - Куранят па восенi лiчаць. Яшчэ паглядзiм, хто з нас локцi кусаць будзе!

I пайшла да свайго iнтэрната, дзе чакаў яе каханы...

III

Маруся пасадзiла дзяцей вакол сябе i пачала чытаць казку.

- Цёця, а вы мне дайце, калi ласка, дадому тыя нажнiцы, якiмi вы мне пазногцiкi абрэзалi! - папрасiла дзяўчынка ў выцвiлым камбiнезоне.

- У вас што, няма нажнiц? - здзiвiлася Маруся.

- Мы вельмi бедныя, - сказала старэйшая, гадоў дзесяцi. - У нас сям'я мнагадзетная.

- Iнуля, я ж табе ўчора аддала свой халацiк. Ён мне быў непатрэбны, растлумачыла Маруся. - А нажнiцы тваёй сястрычцы аддаць не магу, бо яны мне самой трэба. Давайце лепш я вас тортам пачастую!

Старэйшая, Iнуля, пацягнула за руку сваю сястрычку. Маруся падхапiла на рукi iх брацiка, якому было два гады, выцерла яму носiк ручнiком i павяла на кухню. Не паспела яна пасадзiць дзяцей за стол, як дзверы расчынiлiся i на парозе з'явiўся Вайдаш. Яна ўсмiхнулася i кiнулася да яго.

- А ў нас госцi! - пацалавала яго. - Прывiтанне, любы! Ты ўжо закончыў справы ў Лiепаi?

Вайдаш спахмурнеў тварам i нiчога не адказаў. Ён адштурхнуў яе, прайшоў у залу, са злосцю кiнуў сумку на тахту.

- Што здарылася? - захвалявалася Маруся i села з iм побач.

За сцяною шумелi, балавалiся дзецi.

- I цябе не ванiтуе ад гэтых смаркатых? - кiнуў раздражнёна ёй Вайдаш. Што за дурная звычка збiраць вакол сябе жабракоў? Так, яны з беднай сям'i, дык што гэта значыць - трэба зваць iх сюды, кармiць, апранаць iх? Гэта iх праблемы, што яны бедныя! Ведалi, што не змогуць пракармiць столькi дзяцей, не трэба было нараджаць! Цяпер яны як належнае чакаюць ад нас дапамогi! Мы павiнны iх утрымлiваць, iх i iхнiх дзяцей, так? Разумны i працавiты не будзе бедным, а п'янiцы ды гультаi - заўсёды бедныя. Твой дзядзька Мiкалай з Хвойнага, дзядзька Юзiк, пра якiх ты мне расказвала, дзядзька Iван таксама былi мнагадзетныя, але цi яны пабiралiся? Твая бабка Аляксандра з купцоў, твой дзед Хведар - з купцоў, у iх таксама былi мнагадзетныя сем'i, але цi яны прыходзiлi да каго жраць цi прасiць вопратку? А мне стала вядома, што з таго часу, як я паехаў у Лiепаю, ты ўсе свае шмоткi параздавала жабракам. I ў нас у хаце дзверы не зачыняюцца ад жабракоў, iдуць i iдуць! Калi ты такая добрая i шчодрая, то падумай, куды б лепей i разумней прымянiць сваю дабрыню i шчодрасць? Можа, лепш для хворых i нямоглых?

Маруся, збянтэжаная i збялелая, слухала Вайдаша. Цяпер ён паказаўся ёй другiм, чужым, не тым, якiм быў з ёю некалькi дзён назад. Яна паднялася.

- Прабач, - сказала яму. - Я i сапраўды паверыла, што я гаспадыня становiшча, а я ўсяго толькi твая палюбоўнiца... Я сёння ж паеду дадому.

- Не кiпяцiся, - крануў яе за руку Вайдаш. - Не паспею я даехаць да Лiепаi, як ты ўсё зразумееш. Цябе вучылi ў школе добрым паводзiнам з людзьмi, але не вучылi, як трэба сябе паводзiць з хамамi. Ад iх не трэба чакаць удзячнасцi. Хутка яны табе на шыю сядуць i ты сама зразумееш, як трэба з iмi сябе паводзiць. Трэба не заўважаць iх, Маруся, павер мне. А цяпер даруй, што я накрычаў на цябе! - Ён нахiлiўся да яе i пацалаваў. Маруся адхiлiлася. Вайдаш развiтаўся i выйшаў, сказаўшы, што сёння вечарам прыедзе, а справы амаль закончаны. Маруся вярнулася на кухню. Дзецi торт ужо паелi, цяпер балавалiся лыжкамi. На падлозе ля стала стаяла невялiчкая лужына.

- Гэта наш брацiк напiськаў, - растлумачыла Iнуля.

Маруся павяла дзяцей у ванную i памыла iм тварыкi. Потым адправiла дадому. Сама села перад тэлевiзарам. Глядзела мульцiк.

Праз нейкую гадзiну ў дзверы пазванiлi. Маруся адкрыла, убачыла Iнулю. Побач з ёю стаяла дзяўчынка ў жоўтай сукенцы i з ружовым бантам.

- Гэта мая сяброўка, - сказала Iнуля. - Яна таксама хоча сумачку. Дайце, калi ласка, i ёй такую сумачку, якую далi мне.

Маруся раззлавалася i растлумачыла, што папрашайкамi быць сорамна. Вярнулася да тэлевiзара. Пераключыла на другi канал. Там iшоў фiльм пра каханне. Надвячоркам у дзверы пастукалi. Маруся падумала, што гэта Вайдаш. Заспяшалася, але ўбачыла высокую дзяўчыну-падлетка. Тая перамiналася нага з нагi i нешта хацела сказаць. Затым рашылася.

- Цёця, - папрасiла дзяўчына, - Iнуля казала, што вы можаце даць мне кофтачку... Мне трэба на танцы...

- Ты што, жабрачка? Цi з беднай сям'i? - строга вымавiла Маруся. - Не адчапiцца ад вас!

I хлопнула дзвярыма.

- Вайдаш, ты казаў праўду! - уздыхнула яна i прылегла на тахту. - Вайдаш, прыязджай хутчэй!..

...Над Нiцай успыхнулi першыя зоркi. Вайдаш падняўся з ложка, узяў з бара бутэльку праменнага Рыслiнгу, напоўнiў крыштальныя фужэры.

- Табе з шакаладам, як ты любiш? - усмiхнуўся Марусi, адламаў дольку аксамiтна-цёмнага шакаладу i кiнуў у фужэр. Долька пакрылася пузыркамi-бiсерам, павольна гойдалася ў вадкасцi, затым цiха апусцiлася, лягла на дно...

Маруся абмакнула гарачыя вусны ў халоднае кiсла-церпкае вiно. Вайдаш з замiлаваннем пазiраў на яе.

- Якая ты прыгожая, - прашаптаў ён, - шчокi пылаюць агнём, рабiнавым агнём...

- Уся ваша Нiца - гэта агонь рабiн, - адказала яна, - як сiмвал Нiцы... Рабiны ўздоўж дарог...

- Ты - багiня, - усмiхнуўся ёй Вайдаш i прытулiў да сябе. - Заўтра мы паедзем у Вiшаньку. Я ўладжу справы з маёнткам, а потым будзем падарожнiчаць па Польшчы... Я прыдумаў - мы адправiмся на роварах да мястэчка, дзе жыве мая далёкая родзiчка.

- З Беларусi - на роварах? - засмяялася Маруся.

- Вядома, гэта ж цiкава!

- Я згодна- люблю ўсё неардынарнае i незвычайнае...

Яна паклала сваю галаву яму на плячо. Яе валасы рассыпалiся па падушцы.

- Мне снiўся сон, што я была рабыней i працавала на плантацыi, - прамовiла Маруся. - Ува мне заўсёды нейкi страх жыў перад вялiкiм полем. Памятаю, калi нас ганялi на буракi, я стала ля свайго радка i не ўбачыла яго канца - далей быў небасхiл, як бясконцасць. Страшная, якая страшная бясконцасць сама па сабе...

- Значыць, у мiнулым жыццi ты была нявольнiцай, - адказаў Вайдаш, - а ў гэтым - будзеш княгiняй...

1 ... 30 31 32 33 34 35 36 37 38 ... 45

На этой странице вы можете бесплатно читать книгу Кветкi самотнай князёўны (на белорусском языке) - Лидия Адамович бесплатно.

Похожие на Кветкi самотнай князёўны (на белорусском языке) - Лидия Адамович книги

Тоннель - Яна Михайловна Вагнер - Русская классическая проза
Трагедыя майго настаўнiка (на белорусском языке) - Кузьма Черный - Русская классическая проза
Млечны Шлях (на белорусском языке) - Кузьма Черный - Русская классическая проза
Стуканок у аблавушцы (на белорусском языке) - Алесь Рылько - Русская классическая проза
Салдацкi лёс (на белорусском языке) - Василь Быков - Русская классическая проза
Эстафета (на белорусском языке) - Василь Быков - Русская классическая проза
Маленькая жанчына (на белорусском языке) - Кузьма Черный - Русская классическая проза
Гордасць (на белорусском языке) - Павел Ковалев - Русская классическая проза
Genius loci (на белорусском языке) - Владимир Орлов - Русская классическая проза
Быльнiкавы межы (на белорусском языке) - Кузьма Черный - Русская классическая проза

Оставить комментарий