Прочитать бесплатно книгу 📚 Блiзкасць (на белорусском языке) - Жан Сартр 👍Полную версию

Дата:23.06.2024
Категория: Проза / Проза
Название: Блiзкасць (на белорусском языке)
Автор: Жан Сартр
Просмотров:1
Комментариев:0

Уважаемые читатели!

На сайте можно читать бесплатно Блiзкасць (на белорусском языке) - Жан Сартр. Жанр: Проза. Так же Вы можете читать полную версию (весь текст) онлайн книги без регистрации и SMS на сайте knigi-online.club (книги онлайн клаб) или прочесть краткое содержание, описание, предисловие (аннотацию) от автора и ознакомиться с отзывами (комментариями) о произведении.

0/0

Описание онлайн-книги Блiзкасць (на белорусском языке) - Жан Сартр:

Читем онлайн Блiзкасць (на белорусском языке) - Жан Сартр

Шрифт:

Интервал:

Закладка:

Сделать

1 2 3 4 5 6 7 8

Сартр Жан Поль

Блiзкасць (на белорусском языке)

Жан-Поль Сартр

Блiзкасць

Пераклаў Змiцер Колас

Люлю клалася спаць голая: ёй падабалася лашчыцца аб просцiны, i апроч таго - здаваць бялiзну ў пральню каштавала дорага. Спачатку Анры гэтаму вельмi працiвiўся: дзе гэта бачылi, каб у ложак клалiся голыя, нiхто так не робiць, гэта брыдка. Але ўрэшце i ён паследаваў прыкладу жонкi. Праўда, у яго гэта было хутчэй праз нядбальства. Калi да iх прыходзiлi госцi, ён заўсёды, каб выглядаць важнейшым, трымаўся напружана i быў прамы, як палка (яму падабалiся швейцарцы, асаблiва з Жэневы: ён лiчыў, што ў iх вельмi паважны выгляд - таму што яны заўжды як драўляныя), але ў дробязях ён за сабой не глядзеў: напрыклад, ён быў не надта ахайны i не вельмi часта мяняў майткi; калi Люлю клала iх у бруднае, яна не магла не заўважыць, што праз доўгае шараванне мiж ног на iх ужо ўтварыўся жоўты налёт. Зрэшты, Люлю асабiста неахайнасць не гiдзiла: яна нават неяк зблiжала, ахунала ўсё ў мяккiя ценi - у ямках на згiнах рук, напрыклад; а ангельцаў дык яна ўвогуле не трывала - нейкiя безаблiчныя целы, абсалютна нiчым не пахнуць. I тым не менш мужава неахайнасць Люлю абурала: у яго яна была толькi праз любоў папялегавацца. Ранiцай, прачынаючыся, ён быў з сабою заўсёды такi пяшчотны, а ў свята - халодная вада i шчотка здавалiся яму жудаснай i несправядлiваю карай.

Люлю ляжала на спiне, усунуўшы вялiкi палец левай нагi ў прарэшак на падкоўдранiку; зрэшты, гэта быў не прарэшак - у гэтым месцы тканiна разышлася па шве. Люлю гэта злавала: "Заўтра трэба будзе зацыраваць", - але яна яшчэ крыху нацягнула нiткi, каб адчуць, як яны лопаюцца. Анры не спаў, але на яго ўжо можна было не звяртаць увагi. Ён сам часта казаў Люлю: як толькi ён заплюшчваў вочы, яго нiбыта аблытвалi магутныя i неадольныя путы i ён не мог варухнуць нават мезеным пальцам. Гэткая вялiзная, укручаная ў павучынне муха. Люлю падабалася адчуваць побач гэта вялiкае цела вязня. "Каб ён быў паралiзаваны i заўсёды ляжаў вось так, нерухома, я сама за iм даглядала б, падцiрала б яго, як дзiцё, i часам пераварочвала б на жывот i пляскала па азадку, а калi б да яго прыходзiла мацi, я знаходзiла б якую-небудзь зачэпку i раскрывала б яго - задзiрала б коўдру, каб яна ўбачыла яго зусiм голага. Яна, вiдаць, так бы i села - яна ж не бачыла яго голага гадоў, мусiць, пятнаццаць". Люлю мякка правяла рукою па мужавым сцягне i лёганька ўшчыкнула за пахвiну. Анры буркнуў, але не варухнуўся. "У поўнай бяссiльнасцi". Люлю ўсмiхнулася: слова "бяссiльнасць" яе заўсёды смяшыла. Калi яна яшчэ кахала Анры i ён вось так, паралiзаваны, ляжаў побач, ёй падабалася ўяўляць, быццам яго з усiх бакоў старанна абкруцiлi i ўвязалi нейкiя малюпасенькiя чалавечкi накшталт тых, што яна бачыла на малюнку, калi яшчэ дзяўчынкай чытала гiсторыю пра Гулiвера. Яна часта называла Анры Гулiверам: яму гэта падабалася, бо iмя было ангельскае i надавала Люлю адукаваны выгляд; але ён хацеў, каб яна яшчэ i вымаўляла яго з ангельскiм акцэнтам. "Як ужо яны мне абрыдлi! Калi хацеў сабе мець кагосьцi адукаванага, няхай бы ажанiўся з той Жанаю Бедэр, грудзi ў яе з кулачок, затое яна ведае пяць моваў. Божа, раней, калi мы яшчэ ездзiлi па нядзелях у Со, я так сумавала ў яго крэўных, што хапала першую лепшую кнiгу, якая трапiцца, i заўсёды нехта падыходзiў i глядзеў: што я чытаю? А яго сястрычка пыталася: "Вы разумееце, Люсi?.." Яны лiчаць, што ў мяне не стае выхавання. Вось швейцарцы дык гэтыя, вядома, гэта людзi выхаваныя, бо яго сястра выйшла замуж за швейцарца, i той зрабiў ёй пяцярых дзяцей. Ён iх паважае за адны ўжо iхнiя горы. А я не магу мець дзяцей - такая ў мяне фiзiялогiя, што тут зробiш, але я нiколi не думала, што лiчыцца выхаваным тое, што робiць ён, калi iдзе са мной у горад i ўвесь час толькi i бегае ў прыбiральнi, а я павiнна чакаць i перыцца на вiтрыны - на каго я тады падобная? - а ён выходзiць пасля i, як нейкi стары дзед, згiнаючы ногi, падцягвае штаны".

Люлю выняла палец з прарэшка i крыху паварушыла нагамi, ёй было прыемна адчуваць сваю жвавасць побач з гэтым млявым, знерухомленым целам. Да яе вуха данеслася цiхае булькатанне: "Бурчыць у жываце; як я гэта ненавiджу, нiколi немагчыма зразумець, у каго гэта - у яго цi ў мяне". Яна заплюшчыла вочы: "Нейкая вадкасць пералiваецца ў мяккiх, перакручаных трубках; i так ва ўсiх у Рырэты i ў мяне (не хачу пра гэта думаць, ад гэтага толькi пачынае балець у жываце). Ён кажа, што любiць мяне, але ж ён не любiць маiх вантробаў: каб яму паказалi ў слоiку мой апендыкс, ён бы яго не пазнаў; увесь час мяне цiскае, а каб яму сунулi ў рукi слоiк, ён бы нiчога i не адчуў, i не падумаў бы: "Гэта належыць ёй". А трэба было б, каб чалавека любiлi цалкам - i стрававод, i пячонку, i кiшкi. А можа, iх не любяць, таму што не прызвычаiлiся? Можа, каб iх бачылi ўвесь час - як нашыя рукi цi плечы, - дык iх таксама любiлi б? Напэўна, марскiя зоркi любяць адна адну болей, чым мы: яны, калi вылазяць на пляж пагрэцца на сонейку, высоўваюць страўнiк - каб ён трошкi праветрыўся, i ўсе могуць яго пабачыць. Цiкава, а кудой бы мы высоўвалi свой - праз пуп?" Яна заплюшчыла вочы, i перад ёй адразу закруцiлiся сiнiя кругi - як учора, на кiрмашы. "Я страляла ў iх гумовымi стрэламi, i ў iх былi лiтары, якiя запальвалiся, па адной, кожны раз, як пацэлiш, i потым складалася назва горада; але ён так i не даў мне выбiць цалкам "Дыжон" са сваёю манiяй ляпiцца ззаду; Божа, як я ненавiджу, калi да мяне лезуць ззаду; вось бы добра было, каб у мяне ўвогуле не было спiны: я цярпець не магу, калi са мной нешта робяць, а я пры гэтым нiчога не бачу, i галоўнае - немагчыма ўбачыць iх рук, толькi адчуваеш, як яны ходзяць уверх-унiз, i нiколi не здагадаешся, куды яны цэляць; яны на вас зырацца на ўсе вочы, а вы iх нават не бачыце; яму гэта больш за ўсё падабаецца; Анры дык такое ў галаву нiколi не прыйдзе, а гэты толькi i думае, каб прыляпiцца ззаду, хоць ведае, што я памiраю ад сораму, што ў мяне гэты зад ёсць; калi мне сорамна, дык гэта яго яшчэ больш распаляе; не хачу пра яго думаць (ёй раптам зрабiлася страшна), хачу думаць пра Рырэту". Яна думала пра Рырэту штовечар у аднолькавы час, якраз перад тым, як Анры ўва сне пачынаў трызнiць i енчыць. Але цяпер нешта перашкаджала, у думкi пастаянна стараўся пралезцi iншы, на нейкае iмгненне яна нават убачыла чорныя кучаравыя валасы i падумала: "Ну вось, пачынаецца", - яе прабрала дрыготка; нiколi не ведаеш, што потым выйдзе: калi твар, дык няхай яшчэ, але бывалi ночы, калi яна была няздольная заплюшчыць вачэй ад брыдкiх успамiнаў. "Гэта жудасна, калi ў мужчыне ведаеш усё, асаблiва гэта. З Анры ўсё iначай, я яго магу ўяўляць з галавы да ног, i мяне гэта адно замiлоўвае: ён такi млявы, мяккi, i цела ў яго бясколернае, шэрае, толькi жывоцiк ружовенькi; ён кажа, што ў добра складзенага мужчыны, калi ён сядзiць, на жываце павiнна быць тры складкi, а ў яго iх шэсць, толькi ён лiчыць кожную другую i не хоча заўважаць астатнiя". Раптам яна ўспомнiла пра Рырэту, i ёй зрабiлася прыкра: "Люлю, вы яшчэ не ведаеце, што такое прыгожае мужчынскае цела". Смех, натуральна - ведаю; яна, вядома ж, мае на ўвазе - цвёрдае, як камень, з маслакамi, а мне такое не падабаецца, у Патэрсана было такое, дык я, калi ён мяне сцiскаў, адчувала сябе як нейкi вусень; за Анры я таму i пайшла, што ён мяккi i нагадвае свяшчэннiка; усе свяшчэннiкi - такiя пухленькiя, як жанчынкi, асаблiва ў сваiх сутанах, можна нават падумаць, што ў iх на нагах панчохi; памятаю, калi мне было пятнаццаць, мне ўвесь час карцела пацiху задзерцi iм расу i паглядзець на iх мужчынскiя ногi i на майткi - мяне, напэўна, вельмi здзiвiла б, каб у iх там нешта было, памiж ног; адной рукою я трымала б сутану, а другою ласкава так павяла б уверх, уздоўж ног - туды, куды ўсе разумеюць; урэшце, мне не тое каб вельмi падабалiся жанчыны, але гэтая мужчынская штуковiна, калi яна пад плаццем, - яна такая пяшчотненькая, як вялiкая кветка, а галоўнае - яе нiколi па-сапраўднаму немагчыма ўзяць у рукi; каб яна хоць магла паляжаць спакойна, дык не - адразу пачынае варушыцца, як нейкi звярок, i цвярдзее, мяне гэта заўсёды палохае; калi яно цвёрдае i прамое, як палка, яно адразу робiцца грубым i жорсткiм; каханне ўсё-такi жудасная брыда! Анры я любiла якраз за тое, што яго маленькая штучка не цвярдзее нiколi; яна нiколi не падымае галоўкi, гэта нават мяне весялiла, i я часам яе цалавала; i зусiм я яе не баюся - не больш за бязвiннае дзiцятка; а па вечарах я брала яго мяккую штучку ў рукi, а ён чырванеў i, уздыхаючы, адварочваўся, i я на яе не цiснула, i мы так доўга ляжалi, пакуль ён не засынаў. Тады я клалася на спiну, i думала пра свяшчэннiкаў, пра нешта чыстае, пра жанчын, i лашчыла сабе спачатку жывот, свой прыгожы роўны жывот, i апускала рукi, апускала, i прыходзiла прыемная асалода; я толькi сама ўмею рабiць сабе прыемна".

Кучаравыя валасы, валасы мурына. I трывога ў горле стаiць камяком. Але яна моцна сцiснула павекi, i ўрэшце выйшла вуха, маленькае малiнавае Рырэцiна вуха, крыху залацiстае, нiбы зробленае з цукровага ледзяша. Але звычайнага задавальнення не ўзнiкла, бо ў той самы момант Люлю пачула Рырэцiн голас. Ён быў пiсклявы i катэгарычны i таму заўжды раздражняў Люлю: "Мiлая мая Люлю, вы павiнны паехаць з П'ерам; гэта адзiная разумная рэч, якую варта зрабiць". "Рырэта мне, вядома, падабаецца, але мяне раздражняе, калi яна пачынае напускаць на сябе важнасць i сама ж захапляецца тым, што кажа". Напярэдаднi, у кавярнi "Пад купалам", Рырэта схiлiлася да яе i з гэткiм разумным, крыху няўважлiвым выглядам прамовiла: "Вы не можаце больш заставацца з Анры, вы ж яго не любiце, гэта было б злачынства". "Яна не выпускае нiводнага выпадку, каб не сказаць пра яго блага, а я лiчу, што гэта няветлiва: ён заўсёды быў з ёй вельмi прыязны; ну, не люблю я яго - магчыма, але ж не Рырэце мне пра гэта казаць; у яе наогул - усё проста i лёгка: любiш - не любiш; а я - не такая простая. Перш за ўсё, у мяне ёсць свае звычкi, я да яго прызвычаiлася, дый потым - ён мне падабаецца, ён мой муж. Як бы мне хацелася яе пабiць, мне заўсёды карцiць зрабiць ён балюча, таму што яна тлустая". Гэта было б злачынства... "Яна тады падняла руку, i я ўбачыла яе падпаху; мне заўжды падабаецца, калi на ёй нешта без рукавоў, каб рукi былi голыя". Падпаха. Яна разявiлася, як рот, i Люлю ўбачыла шызае, трошкi пакамячанае зморшчынкамi цела, пакрытае кучаравенькiмi валосiкамi, падобнымi да завiтай прычоскi. П'ер называе яе "пухлявенькая Мiнерва", ёй гэтая мянушка страшэнна не падабаецца". Люлю ўсмiхнулася, прыгадаўшы свайго малодшага брацiка, Рабэра, - як ён аднойчы спытаў, убачыўшы яе ў камбiнацыi: "Чаму ў цябе валасы пад рукамi?" - а яна яму адказала: "Гэта такая хвароба". Яна любiла апранацца перад брацiкам, бо ў яго заўсёды ўзнiкалi забаўныя думкi. "Цiкава, i дзе ён iх толькi знаходзiць?" Ён перабiраў усе Люлюiны рэчы, клапатлiва складаў сукенкi, у яго такiя спрытныя рукi, пазней з яго выйдзе вялiкi кравец. "А што, цудоўнае рамяство, а я буду яму маляваць тканiны. Забаўна ўсё-такi, каб дзiцё марыла зрабiцца краўцом; каб я была хлопец, дык я, напэўна, хацела б быць даследчыкам цi акторам, але ўжо не краўцом; але ён заўсёды быў летуценнiк, не надта гаваркi, нешта думае ўвесь час сваё; а я хацела б быць мнiшкай - каб хадзiць i збiраць ахвяраваннi па розных прыгожых маёнтках. Я адчуваю, як вочы ў мяне мякчэюць i ўсё цела таксама, зараз засну. Уяўляю сабе мой прыгожы бледны твар пад вялiкiм каптуром, вось калi б у мяне быў далiкатны i добра выхаваны выгляд. Я ўваходзiла б у сотнi цёмных перадпакояў. Але пакаёўка амаль адразу запальвала б святло, i я бачыла б фамiльныя карцiны з партрэтамi, бронзавыя статуэткi на столiках з гнутымi ножкамi. I вешалы. Да мяне выходзiла б панi, з маленькаю запiсной кнiжачкай i банкнотай на пяцьдзесят франкаў: "Вазьмiце, сястра мая". - "Дзякую, васпанi, няхай дапаможа вам Бог. Да пабачэння". Але я была б не сапраўдная мнiшка. У аўтобусе я часам пачынала б строiць вочкi якому-небудзь тыпчыку: ну, ён спачатку слупянеў бы, вядома, а пасля чапляўся б да мяне на вулiцы i мянцiў розную лухту - тады я нацкоўвала б на яго палiцэйскага i яго забiралi б. А ахвяраваныя грошы я пакiдала б сабе. Што б я на iх купляла? СУПРАЦЬЯДДЗЕ. Iдыятызм". Вочы размякаюць - прыемна, быццам iх абмакнулi ў ваду, i ва ўсiм целе такая ўтульнасць. Прыгожая зялёная папская карона, са смарагдамi i ляпiс-лазуркам. Яна пачала круцiцца, круцiцца i раптам абярнулася жудаснай бычынаю галавой; але Люлю гэта не спалохала, яна толькi прамармытала: "Ратуся... каслацёр... усё". Сярод бясплодных палёў марудна цякла доўгая чырвоная рака. Люлю ўспомнiлася ручная мясарубка, потым брыльянцiн. "Гэта было б злачынства!" Яна аж падскочыла i ўся напружылася, уперыўшыся злымi вачыма ў цемру. "Яны катуюць мяне, няўжо iм гэта няясна? Я выдатна разумею, што Рырэта робiць усё з сама добрымi намерамi, але калi ўжо яна такая разумная з iншымi, дык павiнна ж яна зразумець, што i мне трэба падумаць. Як ён заявiў: "Прыйдзеш!" - i паглядзеў такiмi вачыма - як вуголле. "Паедзеш са мной, да мяне, я хачу, каб ты ўся мне належала". Ненавiджу яго гэтыя вочы, калi ён строiць з сябе гiпнатызёра; так мне цiскаў руку - як цеста мясiў; калi толькi ўбачу гэтыя вочы, дык заўсёды чамусьцi прыгадваюцца валасы ў яго на грудзях. "Прыйдзеш. Я хачу, каб ты ўся належала мне", - як гэта можна казаць падобныя рэчы? Я ж яму не сабака.

1 2 3 4 5 6 7 8

На этой странице вы можете бесплатно читать книгу Блiзкасць (на белорусском языке) - Жан Сартр бесплатно.

Похожие на Блiзкасць (на белорусском языке) - Жан Сартр книги

Прочитать бесплатно книгу 📚 Блiзкасць (на белорусском языке) - Жан Сартр 👍Полную версию

Оставить комментарий